مهمترین استاندارد های زعفران

استانداردهای ملی و بین المللی فرآوری و بسته بندی زعفران

بسته بندی زعفران صادراتی یکی از مهم ترین فرایندهایی است که باید به صورت تخصصی و اصولی انجام شود. روز به روز استاندارد زعفران در تولید و فرآوری آن ارتقای بیشتری می یابد. در بازار رقابتی زعفران به ویژه در بازارهای جهانی، بسته بندی می تواند نقش تعیین کننده ای داشته باشد. زعفران ایرانی در سراسر جهان به خوش طعمی، خوش رنگی و خوش عطری شناخته می شود و ایران یکی از تامین کنندگان اصلی زعفران در سراسر جهان است.

امروزه این محصول به صورت بسته بندی شده به کشورهای مختلف جهان صادر می شود و رویکرد بسته بندی نیز در ایران برای این محصول تخصصی شده است. برای صادرات زعفران مشابه هر محصول دیگری، باید استاندارد های ملی و استانداردهای بین المللی در تمامی مراحل تولید و بسته بندی مد نظر قرار گیرد. در این مقاله شما را با مهمترین استاندارد های زعفران آن آشنا می کنیم:

استاندارد ملی ایران در مورد زعفران

اولین استاندارد برای بررسی “ویژگی زعفران” در سال 45 تدوین شد. و استاندارد “روش های آزمون”  که اولین نسخه آن در سال 82 منتشر شد بسیار کامل تر بود. این استاندارد برگرفته از استاندارد ISO 3632-2  است و اصلی ترین استاندارد ایرانی و داخلی برای تولید زعفران با کیفیت است.

استاندارد مذکور با اصلاحاتی در سال 89 بازبینی شد. نسخه ای که امروز مورد تایید بوده و به عنوان نسخه نهایی مد نظر است و اجباری شده است نسخه سال 91 می باشد که با نسخه های دیگر جایگزین شده است. پس از بازبینی این استاندارد، دریافت نشان استاندارد برای زعفران پودر یا آسبا شده اجباری اعلام شد اما همچنان تولید و فرآوری زعفران رشته ای نیازمند دریافت استاندارد نبود و جنبه تشویقی داشت.

اجباری شدن دریافت استاندارد برای زعفران رشته ای

پس از بازنگری مجدد که بر استاندارد 1-259 در سال صورت گرفت از تاریخ 97/05/09 بصور رسمی، دریافت نشان استاندارد برای زعفران رشته ای نیز اجباری اعلام شد.

تولید و بسته بندی زعفران منطبق بر این استاندارد برای تمامی تولید کنندگان زعفران رشته ای در ایران اجباری شده است. مشخصا در صورتی که قصد فروش و صادرات زعفران را دارید، باید محصول خود را طبق این استاندارد تولید کنید.

این استاندارد در خصوص بسته بندی زعفران نیز دستورالعمل های مشخصی دارد. طبق این استاندارد زعفران باید در ظروف مقاوم، تمیز، سالم غیر قابل نفوذ و بهداشتی بوده و جنس آن از نوع مناسب برای بسته بندی مواد غذایی باشد. جنس منتخب برای بسته بندی نباید با زعفران وارد واکنش شیمیایی شود.

بسته بندی زعفران باید به نحوی طراحی شود که کیفیت محصول از تولید تا عرضه تحت تاثیر قرار نگیرد. ظروف مصرفی باید منطبق بر استاندارد ملی ظروف بسته بندی مواد غذایی باشد. وزن هر بسته برای مصارف خانوار نباید بیشتر از 30 گرم و برای صادرات نباید بیش از 1000 گرم باشد.

همچنین این استاندارد در خصوص نشانه گذاری نیز دستورالعمل های مشخصی دارد تمامی اطلاعات باید با جوهر غیر سمی و پاک نشدنی و به زبان فارسی نوشته شوند. در صورتی که بسته بندی زعفران با هدف صادرات انجام می شود، اطلاعات باید به زبان انگلیسی یا به زبان کشور مقصد نوشته شود.

اطلاعات درج شده بر روی بسته بندی باید شامل مواردی همچون نام و نوع محصول، نام و نشانی تولید کننده یا بسته بندی کننده، وزن خالص، تاریخ قابلیت مصرف، تاریخ بسته بندی، درجه محصول، شماره سری ساخت، عبارت محصول ایران و شرای نگهداری درج شود. برای آشنایی با جزییات بیشتر می توانید به استاندارد مربوطه مراجعه نمایید.

دانلود استاندارد ملی 1-259
دانلود استاندارد ملی 2-259

مهمترین استاندارد های بین المللی

سازمان بین‌المللی استانداردسازی ( The International Organization for Standardization) یا به اختصار ISO معتبرترین نهاد جهانی تدوین استاندارد است که در مورد زعفران نیز استاندارد های اختصاصی زیادی تعریف نموده است. علاوه بر این سازمان، اتحادیه اروپا، سازمان غذا و داروی آمریکا FDA و موسسات معتبر دیگری نیز چنین استانداردهایی را تدوین و ارائه نموده اند.

اگر قصد صادرات زعفران به سایر کشور هارا دارید، علاوه بر استاندارد ملی ایران، مجموعه این  استاندارد ها  میتوانند نقش مهمی در بازاریابی و فروش زعفران در بازارهای جهانی داشته باشد. این استاندارد ها بصورت اجباری ارائه نشده اند اما مشوق بسیار قوی در فروش محصول محسوب میشوند. در ادامه به مهمترین استانداردهای بین المللی زعفران اشاره میکنیم.

1. استاندارد بین المللی ISO 3632

استاندارد ISO 3632 یکی از اصلی ترین استاندارد هایی است که اگر قصد تولید، فرآوری و بسته بندی با کیفیت برای صادرات را دارید باید مد نظر داشته باشید. این استاندارد به شما کمک می کند کیفیت زعفران تولیدی را بررسی کنید. استاندارد ISO 3632 در سال 1980 با توسعه رقابت در بازار تدوین شده است و امروز یکی از معتبر ترین و اصلی ترین معیار های ارزیابی کیفیت زعفران است.

این استاندارد در دو بخش ویژگی­های زعفران و روش های آزمون زعفران تدوین شده است. درسال 2010 بخش دوم از استاندارد زعفران یعنی iso 3632-2 مجددا بررسی و بازبینی شد و استاندارد  ISO 3632-2:2010 نام گرفت. درسال 2011 نیز بخش اول مجددا ویرایش شد و استاندارد ISO 3632-1:2011 نام نهاده شد.

مشخصات محصول زعفران، آزمون کیفیت زعفران و روش های آزمایش به دقت در این استاندارد تشریح شده اند. در این استاندارد در خصوص بسته بندی زعفران نیز دستورالعمل هایی وجود دارد. همچنین در صورتی که محصول تولیدی شما طبق این استاندارد تولید و ارزیابی شده است، لازم است تا بر روی بسته بندی زعفرانی که عرضه می کنید، مطابقت محصول با این استاندارد را درج کنید.
منبع : https://www.iso.org

2. استاندارد بین المللی ISO 21983:2019

جدیدترین استانداردی که سازمان ISO تدوین نموده، استاندارد ISO 21983:2019 که برای اولین بار در سال 2019 تنظیم و منتشر شده است. عامل اصلی موثر در کیفیت زعفران توجه به روشهای صحیح برداشت ، فرآوری و بسته بندی است. آشنایی با اصول برداشت گل از مزارع و توجه به شرایط حمل و نقل از مزرعه تا محل فرآوری در حفظ طعم ، رنگ و سایر مشخصات زعفران نقش مهمی دارد. علاوه بر این ، روش پردازش جداسازی ، جمع آوری کلاله و روش خشک کردن بسیار مهم است.

این استاندار برای راهنمایی در مورد اصول صحیح برداشت، حمل و نقل، جداسازی کلاله، خشک کردن و نگهداری زعفران برای کمک به تولیدکنندگان در ارائه محصولات با کیفیت بالاتر طراحی شده است.
منبع : https://www.iso.org

3. دیگر استاندارد های ISO در تولید و بسته بندی زعفران

استاندارد ISO 22000 از جمله استاندارد های زعفران ایزو می باشد که در بسته بندی زعفران مد نظر قرار می­گیرد. این استاندارد مربوط به سیستم های مدیریت ایمنی مواد غذایی است. در صورتی که زعفران از تولید تا بسته بندی طبق این استاندارد تولید شده باشد، لازم است تا علائم مربوط به این استاندارد نیز بر روی زعفران درج شود. داشتن این استاندارد به معنای ایمن بودن محصول از نظر آلودگی های میکروبی، شیمیایی و فیزیکی است.

استاندارد ISO 10004 نشان می دهد که شما بازخورد های مشتریان را در بهبود مستمر کیفیت، خدمات و فرایند های تولید و بسته بندی زعفران خود مد نظر قرار می دهید. برای مدیریت کیفیت و رضایت مشتری می توانید از استاندارد ISO 9001 کمک بگیرید.

4. تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا FDA

FDA یکی از معتبر ترین استاندارد ها و تاییده های سراسر جهان است و برای صادرات زعفران به کشور های مختلف از جمله آمریکا نیاز به این تاییده دارید. این استاندارد نشان می دهد که محصول شما طبق دستورالعمل ها و معیار های سازمان غذا و داروی ایالت متحده آمریکا، تولید و بسته بندی شده است و از کیفیت و سلامت کافی برخوردار است.

در بسیاری از کشورها این استاندارد در زمره استاندارد های اجباری قرار می گیرد و فقط محصولات دارای تاییده FDA می توانند وارد کشور شوند. بسته بندی زعفران و حتی تولید زعفران نیز می تواند طبق استاندارد FDA انجام شود.

5. درج نشان حلال بر بسته بندی زعفران

یکی از نشان هایی که می توانید بر روی بسته بندی زعفران درج نمایید، نشان حلال است. در صورتی که محصول شما طبق دستورالعمل های موسسه جهانی حلال تولید و بسته بندی شده باشد، می توانید نسبت به اخذ و درج این نشان بر روی بسته بندی محصول خود اقدام نمایید.

این استاندارد می گوید که تمامی فرایند ها و مراحل تولید، بسته بندی، انبارداری، حمل و نقل و … طبق شریعت اسلام انجام شده است.

6. نشان CE بر روی بسته بندی زعفران

اگر به دنبال صادرات زعفران به ویژه به کشور های عضو اتحادیه اروپا هستید لازم است تا نسبت به دریافت نشان CE اقدام نموده و این نشان را نیز بر روی بسته بندی زعفران خود درج کنید. این نشان می گوید که تمامی مراحل تولید، بسته بندی و توزیع طبق استاندارد ها و دستورالعمل های اختصاصی اتحادیه اروپا انجام شده است و این محصول مطابق با استانداردهای اتحادیه اروپا برای بهداشت ، ایمنی و حفاظت از محیط زیست است

هر چند گرفتن این تاییده و نشان برای صادرات زعفران به کشور های اروپایی الزامی است اما می تواند در دیگر کشور ها نیز بسیار معتبر بوده و اعتبار محصول شما را افزایش دهد.

بسته بندی زعفران و استاندارد های ارگانیک

علاوه بر استاندارد های معرفی شده که هم در تولید و هم در نحوه بسته بندی زعفران اهمیت زیادی دارند و طبق دستورالعمل های مشخص بر روی بسته بندی ها درج می شوند، گروه دیگری از استاندارد ها هستند که استاندارد های ارگانیک نامیده می شوند.

استاندارد های ارگانیک فرایند های تولید محصولات را با توجه به شرایط بومی و اجتماعی محل تولید مشخص می کند. استاندارد های ارگانیک می توانند داخلی یا بین المللی باشند. استاندارد ارگانیک بین المللی که در صادرات محصولات کشاورزی از جمله زعفران اهمیت زیادی دارد، توسط کارگزاران در کشورهای مختلف در سراسر جهان پذیرفته می شوند و محدود به یک کشور نمی باشند.

زمانی که شما یکی از این استاندارد های ارگانیک داخلی یا بین المللی را می پذیرید و موفق به اخذ این نشان می شود، به مشتریان اعلام می کنید که کشاورزی و تولید محصول طبق اصول کشاورزی ارگانیک انجام شده است. در این صورت لازم است بر روی بسته بندی محصول خود اطلاعات مشخصی را طبق دستور العمل های اعلام شده در استاندارد درج نموده و نشان استاندارد ارگانیک مورد نظر را نیز طبق دستورالعمل های مشخصی بر روی بسته بندی درج کنید.

در بسیاری از کشورها پیروی از استانداردهای ارگانیک اهمیت زیادی برای ورود محصول شما به بازار آن کشور دارد. معمولا در کشور های مختلف استاندارد های ارگانیک بین المللی منتخبی مورد تایید است و توسط کارگزاران پذیرفته شده است. در ادامه دو مورد از استاندارد های ارگانیک بین المللی تولیدی معتبر و پذیرفته شده در کشورهای متعدد را که می تواند در بسته بندی زعفران صادراتی نیز اهمیت زیادی داشته باشد معرفی می کنیم. مشخصا تعداد این استاندارد ها زیاد است و به تعداد معرفی شده محدود نمی شود.

1. استاندارد ارگانیک اتحادیه اروپا

یکی از معتبرترین استاندارد های ارگانیک که در سال 1992 به امضا رسیده و مورد تایید کشور های عضو اتحادیه اروپا می باشد. استاندارد ارگانیک بین المللی اتحادیه اروپا برگرفته از استاندارد داخلی و ملی کشور دانمارک است که بسیار مورد اعتماد است.

در صورتی که بر روی بسته بندی زعفران یا هر ماده غذایی دیگری آرم استاندارد ارگانیک اروپا درج شود، به مخاطب این پیام داده می شود که 95% مواد تشکیل دهنده محصول ارگانیک است و 5% احتمال خطا وجود دارد.

طبق این استاندارد، در صورتی که محصولی موفق به اخذ این نشان بشود باید لوگو استاندارد ارگانیک اتحادیه اروپا با اندازه مشخصی بر روی بسته بندی درج شود تا مخاطب از ارگانیک بودن محصول مطلع شود.

2. استاندارد اُرگانیک معتبر کشور آلمان CERES

یکی دیگر از استانداردهای معتبر که در سراسر جهان معتبر است و از جمله استاندارد های بین المللی با بیشترین گستره پذیرش است، استاندارد کشاورزی ارگانیک CERES آلمان است. این استاندارد که توسط یک شرکت بازرسی و ارائه گواهی محصولات ارگانیک تدوین شده است، در خصوص زعفران نیز بسیار معتبر و رایج  است. در صورتی که موفق به اخذ این استاندارد بشوید، لازم است تا نشان مخصوص این استاندارد بر روی  بسته بندی زعفران درج شود.